Zapalenie pęcherza moczowego to zapalenie ścian pęcherza o przebiegu ostrym lub przewlekłym. Objawia się częstym i bolesnym oddawaniem moczu, z obecnością ropy w moczu, zakrzepami krwi, u dzieci towarzyszą mu objawy zatrucia, gorączka. Choroba jest powszechna wśród osób w każdym wieku i płci, ale częściej występuje u kobiet, co wiąże się z anatomicznymi cechami układu moczowego.
Objawy zapalenia pęcherza moczowego
Zapalenie pęcherza dzieli się na ostre i przewlekłe. Postać ostra charakteryzuje się spontanicznym początkiem i szybkim rozwojem. Pierwszym objawem jest częste oddawanie moczu co 20-30 minut. Pacjenci skarżą się na ból w okolicy nadłonowej, bolesność rozprzestrzenia się na krocze, narządy płciowe, wzrasta wraz z uciskiem na brzuch, lekkim wypełnieniem pęcherza. Samo oddawanie moczu jest bolesne z pieczeniem i bólem, czynność kończy się wypuszczeniem kilku kropel krwi. Zmienia się kolor i przezroczystość moczu: jest mętny, ciemny, z osadem i ma nieprzyjemny zapach. Przy korzystnym wyniku stan zdrowia poprawia się przez 4-5 dni, przez 7-10 dni pacjent wraca do zdrowia.
Przewlekłe zapalenie pęcherza charakteryzuje się naprzemiennymi zaostrzeniami i remisjami lub ciągłym spowolnionym przebiegiem. Objawy odpowiadają ostrej postaci, ich nasilenie wzrasta w ostrej fazie.
Powody
Do rozwoju zapalenia pęcherza konieczne są pewne warunki: infekcje, zmiany morfologiczne lub czynnościowe w pęcherzu. W większości przypadków choroba jest zakaźna. Głównymi przyczynami zapalenia pęcherza są E. coli, paciorkowce naskórkowe, Proteus, Klebsiella, Pseudomonas aeruginosa, enterokoki. Mikroorganizmy dostają się do jamy pęcherza ze środowiska zewnętrznego, nerek, rzadziej z innych ognisk zapalnych: przez limfę, krew, uszkodzoną ścianę pęcherza.
Korzystne tło dla rozwoju zapalenia pęcherza tworzą:
- częsta hipotermia;
- rzadkie lub niepełne oddawanie moczu;
- osłabiona odporność;
- Siedzący tryb życia;
- noszenie zbyt ciasnych ubrań;
- niedożywienie;
- niedobór witamin;
- przepracowanie fizyczne i psycho-emocjonalne;
- choroby przewlekłe;
- zmiana partnera seksualnego lub rozpoczęcie aktywności seksualnej;
- interwencje chirurgiczne na pęcherzu, gruczole krokowym;
- nieprzestrzeganie standardów higieny;
- wpływ na organizm promieniowania, substancji chemicznych i toksycznych;
- leczenie antybiotykami i lekami nefrotoksycznymi;
- obecność ciał obcych: rurki odprowadzające mocz, kamienie nerkowe, stenty moczowodu.
W rozwoju zapalenia pęcherza pewną rolę odgrywają takie choroby i stany patologiczne jak cukrzyca, kamica moczowa, zwężenie Huerta u chłopców/mężczyzn, gruczolak prostaty, zapalenie gruczołu krokowego, dysbakterioza, infekcje jelitowe, choroby robaczycowe.
Odmiany
Zapalenie pęcherza jest klasyfikowane według różnych kryteriów:
- poniżej: ostry – charakteryzuje się zmianą zapalną warstwy śluzowej i podśluzówkowej, oraz przewlekłym – zmiany morfologiczne wpływają na warstwę mięśniową;
- według etiologii: bakteryjne (z podziałem na specyficzne i niespecyficzne) i niebakteryjne (chemiczne, lecznicze, radiacyjne, alergiczne);
- w postaci: pierwotnej - występują bez zmian strukturalnych i czynnościowych w układzie moczowym, wtórnej - rozwijają się w stanach dysfunkcji pęcherza, zmian anatomicznych;
- zgodnie z rozpowszechnieniem procesu zapalnego: ogniskowe (ograniczone) i całkowite (rozproszone).
Diagnostyka
W diagnostyce zapalenia pęcherza urologowi pomagają objawy kliniczne, wyniki badań laboratoryjnych i instrumentalnych. Główną rolę w rozpoznawaniu zapalenia pęcherza, jego rodzaju, cech przebiegu należy do ogólnej analizy moczu, posiewu moczu na florę, określenia poziomu kwasowości moczu. Zgodnie ze wskazaniami wykonuje się badanie endoskopowe błony śluzowej pęcherza moczowego (cystoskopia) lub RTG (cystografia), urografię przeglądową i USG pęcherza.
W celu potwierdzenia/wykluczenia zapalenia pęcherza specjaliści z klinik CMRT stosują nowoczesne metody diagnostyczne, takie jak:
- MRI (obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego)
- USG (USG)
- skanowanie dwustronne
- Obliczona topografia kręgosłupa Diers
- Wizyta (kompleksowe badanie ciała)
- CT
Z którym lekarzem się skontaktować
Urolog diagnozuje i leczy chorobę. W zależności od przyczyn i objawów towarzyszących chorobie może być konieczna konsultacja z ginekologiem i innymi specjalistami.
Jak leczyć zapalenie pęcherza?
Przebieg leczenia dobiera urolog, niekiedy we współpracy z endokrynologiem, ginekologiem, specjalistą chorób zakaźnych, gastroenterologiem, chirurgiem i innymi specjalistami. W fazie ostrego zapalenia pęcherza moczowego, w celu złagodzenia objawów zaburzeń dyzurycznych, zaleca się dietę mleczno-wegetariańską, ograniczenie pikantnych, słonych, tłustych potraw, przypraw, zabiegi termiczne na okolice pęcherza. Aby szybko oczyścić pęcherz z toksyn, bakterii, składników zapalnych, konieczne jest wzmocnienie reżimu picia. Oprócz lekko alkalicznej wody mineralnej można pić soki, napoje owocowe, kompoty, słabą zieloną herbatę.
Spośród leków stosowanych w leczeniu nieskomplikowanych dróg moczowych stosuje się środki antyseptyczne, przeciwbakteryjne, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwwirusowe, biorąc pod uwagę rodzaj patogenu. Aby pozbyć się bólu, złagodzić skurcze mięśni, zatrzymać objawy stanu zapalnego zgodnie z zaleceniami, zażywać leki przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne, przeciwskurczowe. Oprócz głównego leczenia, po ustąpieniu objawów choroby, przepisuje się ziołolecznictwo, elektroforezę i magnetoterapię.
Na etapie powikłań, jeśli nie można wyleczyć choroby za pomocą leczenia zachowawczego, chirurgiczne usunięcie pęcherza lub patologicznie zmienionego obszaru wykonuje się poprzez resekcję, naświetlanie laserem, zamrażanie.
Komplikacje
Warunki wstępne rozwoju powikłań tworzą formy przewlekłe i wtórne. Możliwe działania niepożądane obejmują:
- sklerotyczna deformacja szyi pęcherza;
- zmiany anatomiczne i czynnościowe w pęcherzu;
- odpływ pęcherzowo-moczowodowy (cofanie się moczu z pęcherza do moczowodu);
- zapalenie otrzewnej;
- odmiedniczkowe zapalenie nerek;
- zapalenie ścian cewki moczowej.
Zapobieganie zapaleniu pęcherza
Zapobieganie zapaleniu pęcherza przyczynia się do:
- wykluczenie hipotermii;
- zapobieganie przepracowaniu fizycznemu i psycho-emocjonalnemu;
- zdrowa i pożywna żywność;
- higiena narządów płciowych;
- wczesne wykrywanie i leczenie infekcji, chorób współistniejących;
- systematyczne opróżnianie pęcherza;
- wzmocnienie odporności;
- przestrzeganie reżimu picia.